Wie anders dan Dimitri Leue is de geknipte gesprekspartner als we het over kinderen én milieubewustzijn hebben? Deze ecologisch goed bezige bij, zelf papa van een driehoofdige kroost, is wellicht het meest bekend als acteur in de Vlaamse film- en televisieserie Team Spirit. Sindsdien is de creatieve vulkaan als regisseur, auteur en acteur verantwoordelijk voor een duizelingwekkend aantal projecten die niet zelden gericht zijn op kinderen en de toestand van ons klimaat. Op het tijdstip dat Visita hem belt, hanteert Dimitri zowel de telefoon als het fornuis vanwege naderend (en hongerig) bezoek. Mocht dat een probleem zijn geweest…we hebben er niets van gemerkt.
Hoe en wanneer ben je in het vak gerold?
Best vroeg. In het toneel althans. Ik volgde dictie in de muziekacademie van Mortsel. Ik schreef ook graag opstellen en die mocht ik bijna altijd voorlezen. Ik genoot erg van die aandacht (lacht).
In eerste instantie wou ik clown worden, maar via mijn ‘Nonkel Eddy’ (Warre Borgmans, red.) kwam ik tot de ontdekking dat je behalve lachen nog véél meer emoties kon laten zien. Ik zag hem op het toneel goochelen met emoties en verhalen terwijl iedereen, inclusief mezelf, ademloos toekeek.
Na mijn humaniora deed ik toelatingsexamens voor (de toenmalige) studio Herman Teirlinck en het Conservatorium. Ik kon aan beide beginnen maar koos voor het laatste omdat Warre daar ook was geweest. Ik heb er geen spijt van.
Bij Studio Teirlinck focusten ze zich vooral op het uitbouwen van je persoonlijkheid. Bij het conservatorium zeggen ze: ‘dat kan je al, leer ook iets anders’. Voor mij heeft dat het beste gewerkt.
“Een kinderpubliek is zeker bereid om in het verhaal mee te gaan”
Veel van je werk is aan kinderen gericht en heeft een ecologische moraal. Pikken kinderen dat thema soms makkelijker op dan volwassenen?
(Denkt na) Dat is moeilijk in te schatten. Het ‘probleem’ met theater is dat er een vast publiek is dat qua gedachtegoed vaak al wat groener en bewuster is dan de meeste anderen. Preken voor eigen kerk dus. In het jeugdtheater heb je de schoolvoorstellingen waar kinderen wiens ouders er totaal niet mee bezig zijn er opeens wel mee in aanraking komen. Die steken er dan ook het meeste van op.
Het is belangrijk om kinderen hierover in te lichten want zij én hun nageslacht zijn tenslotte de toekomst. Zolang je voor goed theater zorgt en ze er dingen zoals vriendschap en vertrouwen in herkennen, zullen ze bijna zeker in het verhaal meegaan.
Je hebt 3 kinderen als ik mij niet vergis?
Als ik mij niet vergis, heb ik er ook 3 (lacht). Ik heb lang geen derde gewild vanwege ecologische redenen maar de biologische klok van mijn vrouw was oorverdovend (lacht). Het is een prachtige dochter dus ik heb er geen spijt van hoor.
Is hun opvoeding ook een pak bewuster?
Ze worden opgevoed met de waarden die ik zelf voel. Ik vind het vooral belangrijk dat ze zelf keuzes maken. Ze zijn bijvoorbeeld niet gedoopt, niet verplicht om net als ik pesco-vegetariër te zijn, enzovoort. Ik vergelijk het altijd met rijles geven.
Je neemt het stuur niet over maar geeft ze hints. En als het fout loopt…dan moet je ingrijpen. (lacht)
Ze eten al minder vlees dan de meeste kinderen en nemen uit zichzelf meestal een douche in plaats van een bad. Ze hebben thuis ook hun eigen verdieping en we gaan hen niet om de haverklap controleren. Als ik dat wel eens doe blijkt dat ze vaak meer ecologisch bezig zijn dan wij. In die zin dat ze het toilet de hele dag niet doorgespoeld hebben (lacht). Aan de andere kant vallen ze soms in slaap terwijl ze het licht laten branden.
Verder worden ze als prinsen en prinsessen behandeld. Ze doen soms de afwas en dekken de tafel…dat is het ongeveer. Nu ik erover nadenk moeten we misschien toch wat meer aan kinderarbeid gaan doen.
Je bent pesco-vegetariër (geen vlees, soms vis, red.). Is dat ook vanwege ecologische redenen?
Ja. Ik geloof best dat het in de menselijke natuur zit om vlees te eten. Alleen vind ik dat men op dat feit niet moet blijven teren. Al die oppervlakte en liters water die verspild worden. De uitstoot van CO2 en methaangassen…dat is gewoon niet meer verantwoord. Als ik vis eet kijk ik ook altijd op mijn ‘viswijzer’ om te zien welke ik nog kan eten zonder dat hij uitsterft. Ook met de herkomst van groenten en fruit houd ik rekening. Appel uit België of ééntje uit Chili? Dan gaan we voor de eerste. Natuurlijk, je hebt ook nog fairtrade maar dat is de pest met cholera vergelijken (lacht). Soms is er helaas geen volmaakt goede oplossing.
Waar komt je engagement eigenlijk vandaan?
Dat begon pas echt sinds ik kinderen heb. Ik was al wel wat aan de linkse kant maar vanaf dat moment bekijk je de wereld toch anders. Dan begin je je af te vragen of je wil dat ze daarin opgroeien en wat je eraan kan doen ter verbetering. Heb jij eigenlijk kinderen?
Euh…nee
Dat is niet erg. Dan ben jij sowieso keigoed voor het milieu (lacht).
Voor je theatershow Don Kyoto reed je met een bakfiets van 135 kilo van zaal naar zaal en wekte je tijdens de voorstelling al trappend je eigen energie op. Dat kan tellen. Hoe kijk je daar op terug?
Als zijnde vermoeiend (lacht). Het lichtvolume was niet altijd ideaal en ik kwam ook tot de conclusie dat het publiek regelmatig werd afgeleid omdat ik op een fiets moest blijven trappen. Aan de andere kant is er voor een voorstelling nog nooit zo weinig energie verspild. Behalve dan een douche achteraf want ik zweette steeds als een otter (lacht).
Voor het stuk Tegen de lamp pakten we het desondanks ietwat anders aan.
We gebruikten de gewone voorzieningen maar probeerden, met de hulp van ‘Low Impact Man’ Steven Vromman, de voetafdruk tot een minimum te beperken. We reden toen bijvoorbeeld in een busje op koolzaadolie en trapten onze energie klaar vóór in plaats van tijdens de show.
“Ecologie is niet sexy”
Het hoofdpersonage van Don Kyoto is naast heldhaftig ook ietwat tragisch. Een metafoor voor de vaak moeizame strijd die ‘ecologische ridders’ moeten voeren?
Nogal ja. Ecologie is niet sexy hé. Mensen zijn nog te egoïstisch en denken enkel aan het hier en nu. Aan de tijd dat ze zelf leven. Ze vergeten te vaak dat het er ook over 40 jaar al vrij slecht aan toe kan zijn met de wereld en ze dan alsnog in de problemen zitten.
Ook in de politiek gaat het moeizaam. Mensen zouden door hun stemgedrag duidelijk moeten laten zien dat ze ecologie belangrijker vinden dan het uitwijzen van buitenlanders of hoeveel geld de Walen wel niet krijgen.
Het is een kwestie van prioriteiten en voor mij is gezonde lucht priorit-AIR en de toekomst prioriTIJD.
Frustrerend?
Bwa nee. Om het met de woorden van Bram Vermeulen te zeggen: ‘ik heb een steen verlegd’. Voor mij is het goed om daarmee te beginnen. Al zou een rotsblok misschien tof zijn (lacht).
Bovendien; al drie mensen zullen zeker hun best doen. Die heb ik ook nog zelf verwekt. Daarnaast bewijzen je blad en je lezers dat we zeker niet alleen staan. We zijn helaas nog met te weinig (zucht).
“Een leerschool in geluk”
Voor het project W@=D@ ben je in de verste (en armste) landen en gebieden ter wereld geweest. Relativeert dat de meeste westerse problemen?
Het is vooral een leerschool in geluk. Ginds zijn de mensen gelukkig met helemaal niks. Hier hebben we alles en voelen we ons vaak toch nog ongelukkig. Heel bizar. Het zijn ook wijze lessen in nederigheid en ‘ontconsumptie’. Dat het met minder ook kan.
Ik heb er geen schuldgevoel aan overgehouden of zo. Het is niet omdat men daar hun eten met stront verwarmt dat ik dat uit een sociaal gevoel ook moet gaan doen. De verdeling moet alleen een stuk beter. Rijkdom is ginds echt superdecadent en de armoede is op zijn beurt schrijnender dan ooit. Zeker in Midden- en West-Afrika is het echt erg.
Meest memorabele moment?
Positief was het contact met de plaatselijke bevolking en het moment dat ze ons accepteerden.
Ik speelde vaak met de kinderen daar en dat vonden ze echt geweldig. Zoals ze blijven lachen terwijl ze leven in echt miserabele omstandigheden… ongelooflijk.
Het verschrikkelijkste was toen ik in India net uit het vliegtuig stapte. Toen kwam er een zevenjarig meisje op me af en die vroeg me: ‘You want me to lick your banana?’.
Dan druk ik me nog voorzichtig uit. Het ergste is de gedachte dat er mensen zijn die daar echt op ingaan (stilte).
Wat staat er in de nabije toekomst op de agenda?
Koken! (lacht). Verder staat er een voorstelling onder de naam Wiejoow! in de steiger. Het is een stuk met weinig woorden over het ontstaan van de wereld. En een ode aan de natuur. Mijn zoon kwam met de titel aan. Het klinkt ten eerste als een gelukzalige kreet en het is Arabisch voor ‘amai’.
Ook gaan we De Marcellini’s terug opvoeren. Over twee clowns wiens langdurige vriendschap en samenwerking barsten begint te vertonen. En tenslotte nog een stuk met de titel Proces van de dieren tegen de mensen. Een soort Animal Farm maar dan in de middeleeuwen. Het is mijn versie van een oude islamitische tekst over ecologie en het onrecht dat mensen dieren aandoen.
Bedankt voor dit interview.
Is het gedaan? Dat treft. Ze komen hier net paniekerig aan mijn mouw trekken (lacht).
Als schrijver van jeugdboeken laat Dimitri zijn beste kant zien in de volgende werken
- Don Kyoto – Een intriest en dolkomisch verhaal over Don Kyoto van Borgerhout, een groene ridder die het opneemt voor het milieu en ten strijde trekt voor de windmolens. Een humoristische aanklacht tegen de consumptiemaatschappij. (Lannoo)
- Dodo klein of ei zonder land – Scheepskok Wolfert tracht de keizer te overtuigen om het op te nemen voor de Dodo. Een uit de kluiten gewassen duif die met uitsterven bedreigd is. Kwestie van overtuigingskracht heeft Wolfert er eentje meegebracht. Morris, de Dodo, twijfelt of het allemaal iets zal uithalen. (Lannoo)
- De brooddoos, een verhaal in 14 sneetjes. – Over pesterijen en van iets negatiefs iets positiefs maken. En ook: een brooddoos is slechts de buitenkant, de inhoud is het belangrijkste. Ofwel: de brooddoos als synoniem voor je lichaam. (Minestrone Cookbooks)
- Appartemensen – Allemaal mensen onder één dak en toch niemand die met de andere praat. Bonnie, één van de bewoners, is vastbesloten daar verandering in te brengen. (Lannoo)
