Tante Kaat – Meer dan schoonmaken

Tante Kaat, oftewel Elma Dalhuijsen-Nuis, is al decennia lang dé huishoud-experte bij uitstek. Met een schat aan ervaring, kennis en enthousiasme verrijkt ze al sinds 1989 elk modaal gezinsleven door te tonen hoe het runnen van een huishouden eenvoudig, zorgeloos én bewuster kan. Want al is Tante Kaat geen groentje, groen is ze zeker wel! Vanzelfsprekend wilden we graag meer weten over haar lange en bijzondere carrière, haar drijfveren en wat je zoal met een theezakje kan aanvangen, dus hingen we al snel aan de lijn voor een aimabel gesprek. En wat gouden raad natuurlijk.

De tips van Tante Kaat vind je onderaan dit interview.

“Ik was een behoorlijke sloddervos”

Een logische eerste vraag. Waar komt je fascinatie voor orde en netheid eigenlijk vandaan?  

Tante Kaat: Nou, het is zeker belangrijk om te weten dat dat allerminst aangeboren is (lacht). Integendeel, in mijn puberjaren was ik zelfs een behoorlijke sloddervos. Mijn kamer opruimen kwam bijvoorbeeld nooit in me op en mijn moeder brulde regelmatig dingen als ‘je komt om in je eigen rotzooi’ (lacht).

Wat is er gebeurd dan?

(lacht) Gewoon door de volwassenheid in te gaan eigenlijk. Ik ben vroeg getrouwd en kreeg twee kinderen, werkte inmiddels achter de schermen bij Radio2 en had op de koop toe véél te véél hobby’s (lacht). Ik hield, en houd nog steeds van fotograferen, tuinieren, tekenen, acteren, koken, enzovoort. Bovendien had mijn man een drukke job en was hij daarvoor vaak naar het buitenland. Als je zo’n druk leven leidt, is het dus zaak dat je huishouden van een leien dakje loopt. Niks is erger dan ‘s ochtends de kinderen naar school te moeten brengen en te constateren dat je hun schoenen, je sleutels of weet ik wat nog allemaal nergens kunt vinden. Als er geen orde is, leidt dat vanzelf tot stress en wordt je heel makkelijk chagrijnig. Als je ‘s avonds daarentegen alles rustig voorbereidt, blijk je ‘s ochtends ineens zeeën van tijd over te hebben voor leuke dingen. Lekker rustig ontbijten bijvoorbeeld. Daar kwam ik dus al snel achter en zo is het uiteindelijk gegroeid. Ik ben overigens geen poetsmaniak of zo. Het is niet zo dat je in mijn huis geen stofje zal tegenkomen. Maar je kan hier onverwacht binnenvallen zonder dat ik me hoef te schamen (lacht).

Hoe heb je alle praktische kennis dan uiteindelijk verzameld? Genoteerd? Onthouden?

Beiden. Ik heb gelukkig een prima geheugen en daarnaast verzamelde ik alle interessante huishoudtips en -weetjes in plakboeken. Dat zijn er inmiddels heel wat (lacht). Tegenwoordig maak ik natuurlijk dankbaar gebruik van een computer, maar destijds was dat ongeveer de enige mogelijkheid.

Je leert nog steeds nieuwe dingen bij?

Oh, zeker. De tijden veranderen en de wereld verandert mee. Je huishouden dus ook. Tegenwoordig moeten beide ouders gaan werken dus dat vraagt alweer om een aanpassing, er komen nieuwe materialen en nieuwe grondstoffen op de markt, enzovoort, enzovoort. Toen Tante Kaat begon had nog niemand fleecetruien, microvezeldoekjes en ontgeuringsproducten. Ik houd altijd mijn ogen en oren open voor nieuwigheden die het huishouden makkelijker kunnen maken. Zowel grote als kleine dingen. Ons gezin heeft drie jaar in Zuid-Afrika doorgebracht en daar leerde ik weer totaal andere dingen die ik hier nooit ontdekt zou hebben, maar die wel prima van pas komen. Bijvoorbeeld; ginds dompelde men bananen voor een fruitsalade ongeschild in kokend water onder. Dan behield het vruchtvlees z’n witte kleur en hoefde je geen citroen te gebruiken die de smaak teniet zou doen. Simpel, maar oh zo praktisch.

Ik heb je vaak ongelofelijke dingen zien doen met een citroen, een oude krant en een handvol koffiegruis. Hoe denkt iemand als jij dan over al die schoonmaakmiddelen in de supermarkt?

(lacht) Oude middeltjes en spullen hergebruiken is toch fantastisch? Koffiegruis gooit men meestal gewoon weg terwijl je er zoveel nuttige dingen mee kan doen (zie kader, red). Of neem gebruikte theezakjes. Die leg je een poosje op je ogen als deze erg vermoeid zijn en na een tijdje voelen ze weer fris aan. Als je dat kan bereiken met huis-, tuin- en keukenmiddeltjes moeten we daar vooral gebruik van maken volgens mij. Wat de rayons vol schoonmaakproducten betreft; tja, handel is handel hé. Ik heb er niet zozeer iets op tegen dat het er zoveel zijn (best wel de ecologische), maar ik heb wel moeite met de manier waarop er reclame-technisch mee omgesprongen wordt. Tegels die met één veeg schoon worden (inwerktijd en spierkracht wordt niet getoond), vaatwastabletten die echt geen steek houden,… mensen worden zo vaak voor de gek gehouden. Men lijkt zich ook weinig zorgen te maken over de inhoud van die producten. Al die chemische additieven waar je mee in aanraking komt en die je inademt…bah!

(lacht) Ik moet ineens ook denken aan het feit dat er tegenwoordig voor elke wasbare oppervlakte  een afzonderlijk doekje lijkt te bestaan. Doekje voor de ramen, doekje voor het aanrecht, enzovoort. Dat slaat echt nergens op. Wel kwamen er destijds doekjes op de markt, bestemd voor babybilletjes. Of die nu zo gezond waren voor de billetjes betwijfelde ik, maar ik poets er nog steeds mijn lichtschakelaars, toetsenbord en andere elektrische apparaten mee, haha. Ze zijn een beetje vochtig maar niet genoeg om ergens in door te dringen en schade aan te richten. Kijk, zo kan het dus ook (lacht).

“Voor elk baantje heb je 
een diploma nodig, 
maar niet voor het runnen 
van je huishouden”

In je laatste boek ‘De huishoudmanager’ stel je het runnen van een huishouden gelijk aan dat van een bedrijf. Wat was je drijfveer voor dit boek?

Zoals ik eerder al zei, is het combineren van een baan en huishouden niet zo makkelijk. Veel mensen slagen er niet in om dat naar behoren voor elkaar te krijgen. Dus op zo’n manier dat men uiteindelijk tijd over heeft en bijna zorgeloos van het leven kan genieten. Mijn boek De huishoudmanager omvat meer dan praktische schoonmaaktips alleen, hé. Het gaat ook over orde scheppen in de administratie, hygiëne, budget, veiligheid, dat soort dingen. Als je dergelijke zaken onder controle hebt, krijg je daar veel voor in de plaats. Daar ben ik van overtuigd en vandaar dit boek. Het is een uitstekende en praktische handleiding voor meer rust in je leven. So what als je kind een keer met een vlek op zijn broek naar school gaat. Je moet je prioriteiten voor je gezin stellen.

Hoe komt het dat zoiets eigenlijk terug moet aangeleerd worden?

Tja, de tijden zijn dus drukker en gejaagder geworden en dat snijd behoorlijk in de tijd die je aan je huishouden kan spenderen. Dan is er nood aan een andere aanpak. Daarnaast is het vak huishoudkunde, zoals we dat vroeger kenden, anno 2013 haast uitgestorven. Ik vind het wrang dat men daar in de scholen totaal geen aandacht meer aan besteedt. Je hebt tegenwoordig voor elk baantje een diploma nodig, maar niet voor het runnen van je huishouden. Terwijl dat een groot deel van je leven bepaalt en uiteindelijk zelfs bijdraagt aan de volksgezondheid. Nu worden veel jonge mensen gewoon in het diepe gegooid en dat is heel jammer.

Je barst altijd van de energie. Ik neem aan dat gezondheid ook een grote rol bij je speelt?

Gezond eten is voor mij heel belangrijk, dat heb ik van thuis uit meegekregen. Ik kom uit de tijd dat mensen geen koelkast of diepvries hadden. Men had geen voorraden en alles werd dus vers bereid met seizoensgebonden ingrediënten. Oh jee, dit klinkt alsof ik 112 jaar ben hé? (lacht).

Maar goed, de meeste gezinnen gaan nu dus met z’n twee werken. De kinderen eten warm op school en men ziet niet hoe het eten bereid wordt. Daarom hoop ik dat deze ouders in het weekend quality time met hun kinderen spenderen. Dat ze samen boodschappenlijstjes opstellen en lekker vers koken. En dat ouders hun kinderen uitleggen waarom ze in de winter geen aardbeien kopen. Thuis leren kinderen namelijk meer dan op school. Zeker wat dit betreft.

Je bent ook uitstekend op de hoogte van de heilzame werking van planten (of combinaties met planten) om kwaaltjes en ongemakken tegen te gaan.

Ik ben zeker geen kruidenvrouw hoor (hoest). Hmm, ik kan blijkbaar beter één van mijn eigen middeltjes gebruiken (lacht). Mijn oma en moeder gebruikten destijds vaak natuurlijke producten, planten en kruiden om kwaaltjes op te lossen. En die bleken bijna altijd zeer effectief. Mensen gaan tegenwoordig misschien iets te snel naar de dokter en gebruiken zeker te veel antibiotica. Terwijl er meestal een heel wat natuurlijkere oplossing mogelijk is.

Tot slot, waar komt je alter ego eigenlijk vandaan?

(lacht) Dat was gewoon een idee van mijn producer. Ik had eerst zoiets van ‘is dat niet veel te ouderwets?’. Hij vond de slogan ‘De gouden raad van Tante Kaat’ echter zo mooi rijmen en daar kon ik natuurlijk weinig tegen inbrengen. Tenslotte kreeg hij gelijk ook (lacht).

Tips van tante Kaat

• Vermeng koffiegruis met een druppeltje afwasmiddel: een ideaal middel om vuile handen mee schoon te ‘scrubben’.
• Spoel koffiegruis zo nu en dan door je gootsteen. Zo maak je je afvoerleiding vetvrij.
• De ruit van je houtkachel wordt weer brandschoon als je hem schuurt met de as van de houtkachel en een vochtige krant.
• Kalkhoudende steen zoals marmer en travertin mag je nooit behandelen met een ‘zuur’ product als azijn of citroen. Deze producten zorgen voor doffe vlekken die je zelf niet meer kunt verwijderen.
• Last van een kriebelhoest? Hol een rode biet uit en vul hem met bruine rietsuiker. Laat op een lage temperatuur garen in de oven. Elk uur een schepje en wég is de hoest.
• Gember in alle vormen is een probaat midel bij misselijkheid.
• Splinter in je vinger of een geïnfecteerd wondje aan je voet? Neem een sodabadje.
• Natriumbicarbonaat maakt niet alleen je badwater zachter en je tanden witter, maar kan je ook gebruiken om fruit in te spoelen om insecticiden te verwijderen.
• Heeft je kleuter last van een verstopte neus? Snijd een flinke ui in plakken en leg die ‘s nachts op een bordje onder het bed om de slijmen los te maken.

De boeken van Tante Kaat vind je in de boekenhandels.