Conclusie: festivals zijn hot (vaak letterlijk) en winnen nog steeds gestaag aan populariteit.
Los van het vaak hoge kostenplaatje voor de jeugdige bezoeker (die ze allemaal zou willen doen) staan festivals dan ook synoniem voor een onbezorgd weekendje uit. Weg van de dagelijkse sleur en genieten van je favoriete bands en artiesten. In de brandende zon of de stromende regen…het maakt allemaal niet uit. Voor velen betekent het een jaarlijks ritueel waar men reikhalzend naar uitkijkt. Sommigen bezoeken al hun halve leven hun favoriete festival(s) en laten zich daar met geen mogelijkheid van weghouden.
Rock ‘n rotzooi!
Met zulke mensenmassa op één locatie is het onvermijdelijk dat men te maken krijgt met een al even grote massa afval. Struikelen over plastic bekers en papieren eetbakjes behoort tot de standaard festivalongemakken. De hoeveelheid water en elektriciteit is ook niet gering en de toestroom van auto’s, motorfietsen tot zelfs mobilhomes zijn op de grootste evenementen bijzonder indrukwekkend.
Organisatoren zijn natuurlijk ook niet gek en de meeste festivals zijn al jaren druk in de weer om hun ecologische voetafdruk flink te beperken. Vanuit ideologisch standpunt natuurlijk én omdat het een flinke hap uit de winstmarge betekent als de afvalberg door een professionele firma moet worden opgeruimd. Zoals steeds is voorkomen dus beter dan genezen.
Daarom trokken wij de stoute, versleten en modderige festivalschoenen aan en polste bij bekende en minder bekende festivals naar hun ecoplan. Het gaat te ver om deze tegen elkaar af te wegen want ze doen allemaal een behoorlijke duit in het (composteerbare) zakje. Bovendien gelden niet overal dezelfde regels. Vanaf een zeker aantal bezoekers zijn sommige opties zeker niet meer toereikend.
Dit neemt niet weg dat men middels dit artikel misschien nog wat van de ander kan opsteken. En daar gaat het tenslotte om. Ziehier de bemoedigende uitkomst:
Zwerfvuilpop
Op elk festival staan natuurlijk afvalbakken. Waarom men dan toch zijn lege frietbakje of beker op de grond kiepert? Dat heeft ongetwijfeld met een zekere vermoeidheid en/of kuddegeest te maken.
Het is een min of meer logisch iets als je het iedereen ziet doen. In de wetenschap dat het voor je wordt opgeruimd, is die gedachtegang helaas snel gemaakt. Als je toch verstandig gebruik maakt van de afvalcontainers zijn deze tegenwoordig wel netjes gerangschikt op PMD, restafval en GFT.
Sorteren is dus erg gemakkelijk. Een aantal festivals heeft bovendien een heus team paraat om het sorteergedrag van de bezoekers in goede banen te leiden. Klinkende namen als ‘Green Guerillas’ (Sfinks) en ‘Clean Team’ (Mechelse Feesten) laten daarbij niets aan de verbeelding over. Deze laatsten hullen zich zelfs in shirts van 100% gerecycleerde pet-flessen!
Ook het reeds bekende systeem van bekers rapen in ruil voor extra drankbonnen of festivalgadgets is een formule die al jaren met succes werkt.
Los daarvan: wel of niet gesorteerd, het maakt geen verschil voor de uiteindelijke hoeveelheid afval. Daar kan de herbruikbare beker wel alvast wat aan veranderen. Voor je eigen persoonlijke drinkbeker betaal je éénmalig een extra bedrag bij wijze van waarborg waarna je er de rest van de dag of het weekend gebruik van maakt. Een prima systeem met louter positieve reacties.
Andere inventieve oplossingen zijn: eetbakjes/borden van recycleer- en composteerbaar materiaal (bijv. mais), houten frietvorkjes en herbruikbare drank- en eetjetons. Een aantal festivals kwam op het idee om borden en bestek bij de plaatselijke kringloopwinkel te huren of te lenen. Geen haalbare kaart voor de echt grote jongens, maar het is en blijft een uitstekend initiatief.
Ook met programmablaadjes is men wat zuiniger dan vroeger. Kreeg je ze destijds naar je hoofd geslingerd, nu zijn deze veelal betalend (prijs van een drankbon) of af te halen op één centrale locatie.
De reacties hierop zijn vaak wat minder positief, maar er valt wel veel voor te zeggen. Door middel van videoschermen wordt je evengoed prima op de hoogte gehouden van de programmering. Het stroomverbruik even daargelaten is dat veel beter dan extra zwerfvuil.
Toch drukwerk nodig? Dan opteert men anno 2012 natuurlijk voor gerecycleerd en chloorvrij papier en milieuvriendelijke drukinkt. Ideaal voor de affiches bijvoorbeeld.
Voor de opruiming van het organisch afval bedacht Folkfestival Ham een al even eenvoudige als briljante methode. Men voorziet zich tijdens het festival van een arsenaal (figuurlijk) uitgehongerde kippen om alles dankbaar op te peuzelen. Wie nog een restje kan terugvinden kan zich met recht een ervaren speurder noemen. Opgeruimd staat netjes!
I want to ride my bicycle!
Om de toestroom van gemotoriseerde voertuigen te beperken, werken de meeste festivals samen met De Lijn of leggen ze zelf gratis pendelbussen van station naar festivalterrein en vice versa in. Of men haalt bezoekers op bij een parkeergelegenheid ver buiten de festivalzone. Dat voorkomt verkeersoverlast en dus plaatselijke vervuiling. Voor zowel de bewoonde omgeving als de festivalganger zelf een zegen.
Over gebrekkige informatie valt ook niet te klagen. Achterop je ticket, online, via de media,…men haalt alles uit de kast om alle milieusparende reisopties kenbaar te maken. Kom je met de fi ets? Nog beter! Een aantal evenementen voorzien daarbij een gratis en bewaakte parking voor je trouwe tweewieler.
High Voltage
Tja, rockbands zonder stroom? Ga er maar aan staan. Tenzij we teruggaan naar de essentie (man/vrouw, akoestische gitaar, kampvuur en maximum 100 bezoekers) is een stroomloos festival vooralsnog een onmogelijke zaak.
Groene stroom kan uiteraard wel en daar zorgen de meesten dan ook voor. Vaak wordt er door (of in opdracht van) de organisatie een volwaardig energieplan opgesteld om op alle mogelijke punten het energieverbruik tot een absoluut minimum te herleiden. Dat gaat van grote (zuinige generatoren) tot kleine (led-lampen) toepassingen. Zo voorkomt men onnodige (licht)vervuiling en een gepeperde rekening. Ongetwijfeld gaat aan een dergelijk functioneel plan een hoop tijd en denkwerk vooraf. Er zijn inmiddels talloze bedrijven die daar erg creatief mee kunnen zijn, met uitstekende resultaten tot gevolg.
Opties zoals je stroom voorzien uit zonnepanelen zijn natuurlijk enkel haalbaar als de locatie van je festival voor lange tijd vastligt en of het vanwege budgettaire redenen mogelijk is. Een intensieve samenwerking tussen organisatie en de betreffende gemeenten is daarbij natuurlijk onmisbaar.
Het kan, het gebeurt ook al, maar het kan altijd nog beter. De stad Gent is daarbij extra behulpzaam door een website (www.gentevenement.be) in hetleven te roepen die toekomstige (of huidige) festivalorganisatoren informatie biedt over alle mogelijke manieren om het milieu te sparen tijdens je evenement. Schitterend!
Spoelen met stro
Water is natuurlijk ook hier van de partij. Om de zwetende en verhitte lichamen van onvermoeibare festivalgangers te verkoelen, om hen te laven en, minstens even belangrijk, om het product van een wat te overvloedige schrans- en drankpartij vlotjes en hygiënisch weg te werken.
Behalve dat je in je woonkamer niet zo makkelijk een brandweerslang op je familie richt is dat alles in het dagelijks leven ook van toepassing. Zuinig met water omspringen is een must.
Ook hier weer enkele festivals die qua inventiviteit de kroon spannen met zogenaamde ‘droogtoiletten’. Geen spoelwater maar stro om de ontlasting te bedekken. Het voorkomt dat het zaakje een geur krijgt en kan nadien perfect als bemesting worden gebruikt. Opnieuw natuurlijk enkel geschikt voor gematigde bezoekersaantallen. Ik kan me de berg stro op Pukkelpop bijvoorbeeld niet bepaald voorstellen.
Andere opties zijn legio: waterbesparende kranen in douches en wastafels, reservoirs voor afvalwater, …
Ook is het slim om de plaatselijke aan- en afvoer van water in kaart te brengen. Riolen in de buurt? Vraag om een tijdelijke aansluiting voor je toiletten en wastafels.
Groene primeur
Te laat om nog te bezoeken maar daarom niet minder belangrijk is Putrock. Het Beringse festival is hierbij trendsetter door het gebruik van een windmolen. De 18 meter hoge gigant wekt 2000 watt per uur op. Dit is weliswaar nog niet afdoende om het volledige festival van stroom te voorzien, maar men lost dit euvel op met zonnepanelen. Met recht en reden een op en top groen festival!
www.putrock.be
De ‘afsluiter’
Het allerbelangrijkste medium om een schoon en duurzaam feestje te bouwen is en blijft echter communicatie!
Zodra iedereen weet wat hen te doen staat, wat er kan en wat echt helpt, is de ecologische voetafdruk pas echt beheersbaar en veel minder diep dan de gemiddelde stap in de festivalmodder.
Communicatie tussen de organisatoren, gemeenten, personeel/vrijwilligers, buurtbewoners, bezoekers en alle andere betrokken bedrijven en instanties maken echt het verschil. Samenwerking dus.
Hoe meer invalshoeken, hoe meer ideeën en hoe efficiënter de oplossingen. En het gaat er hoopvol aan toe.
Zoals gezegd gaat het ons te ver om elk festival bij naam te vernoemen. Graag willen we wel alle instanties en organisatoren bedanken die ons van repliek en de nodige informatie over hun ecobeleid hebben voorzien.
Veel festivalgenot!
