Jan Knook is producent van biologische buitenbloemen en voorzitter van Bioflora. Een organisatie die instaat ter promotie van de biologische bloemenkweek. Het in de markt zetten ervan blijkt bepaald geen eenvoudige opgave, wat Jan er niet van weerhoudt om zijn netwerk te blijven uitbreiden en andere telers bij de biologische bloemenkweek te betrekken.
Jan Knook: “De biologische bloementeelt gaat met kleine stapjes vooruit, al lijkt het soms dat we eerst een paar stappen terug moeten doen om weer vooruit te kunnen. Het gevolg is natuurlijk dat het voor de consument niet eenvoudig is om biologische bloemen te vinden, dus blijft men toevlucht zoeken in de reguliere teelt. Links en rechts in Nederland zijn er kleinschalige initiatieven, bijvoorbeeld boerenmarkten of rechtstreeks bij een kweker, waar men ze kan verkrijgen. Het is een begin, maar kan natuurlijk altijd beter.”
“Biologisch misverstand”
Jan spreekt in dit kader enkel over biologisch gecertificeerde bloemen. Volgens de EU richtlijnen met betrekking tot de biologisch teelt. Iets wat in de bloemenwereld wel eens tot spraakverwarring leidt.
“Er ontstaat wel eens het misverstand dat kwekers die gebruik maken van biologische bestrijdingsmiddelen (bijvoorbeeld: het uitzetten van natuurlijke vijanden) ook biologische bloemen produceren. Terwijl dit bij de rest van het kweekproces helemaal niet het geval is. Er wordt soms lukraak met de term ‘bio’ gegooid zonder dat die gerechtvaardigd is.”
Naast hemzelf zijn er een aantal grootschalige telers actief in Duitsland en Zwitserland. Zelf verkoopt Jan bloemen via vier verschillende kanalen; direct aan particulieren in de buurt, aan bloemenwinkels in de omgeving die zich als duurzaam bloemist, een keurmerk voor bloemisten, richten op de zakelijke markt en andere bloemenwinkels die graag een biologisch assortiment aanbieden. En tenslotte aan vier of vijf groothandelcentra die leveren aan vergelijkbare bloemisten en handelszaken elders in het land.
“Sinds afgelopen jaar lever ik ook aan ‘Into The Wild’ in Antwerpen. En tenslotte aan Biobouquet, een boeketterie in Naaldwijk die via de firma Zann exporteert naar o.a. Duitsland, België, Oostenrijk en Frankrijk (Carrefour). Zann zet overigens ook de meeste tulpen af. Aan supermarktketen Jumbo lever ik inmiddels 3 jaar en met succes. Afgelopen jaar zagen we de afzet bijvoorbeeld verviervoudigen.”
“Productie op de kaart”
Het grote probleem is echter om een breed pakket bloemen beschikbaar te hebben voor bloemisten of retailers, zodat er constant biologische boeketten kunnen worden gemaakt. In Nederland zijn er meerdere biologische telers/broeiers actief. Met onder andere een grootschalige tulpenteler (capaciteit van twee miljoen bio-tulpen), een kweker van bol op pot, vaste planten en enkele zomerbloemen, een kaskweker met amaryllissen (bol enook bloem), en Jan zelf als voornaamste spelers. Ook regionaal bieden telers bio-bloemen aan op markten of aan plaatselijke winkels.
“Ik heb ca 30 soorten zomerbloemen gekweekt uit vaste planten en eenjarigen. In mijn assortiment zitten onder andere pioenrozen, campanula’s, vrouwenmantel, hypericumbessen, zonnebloemen, herfstaster en zomeraster, sneeuwbes, lysemachia, juffertje in het groen en nog vele andere. Ik zie de afzet van de biologische sierteelt weer langzaam groeien, na een aantal jaren van krimp. Afgelopen 8 a 9 jaar is met veel man- en vrouwkracht, en met financiële ondersteuning van de task force marktontwikkeling biologische landbouw, gepoogd om de productie en afzet van biologische bloemen op de kaart te zetten. Samen met ca 8 grote telers en een dochteronderneming van bloemenexporteur Intergreen, genaamd Florganic leverden we aan onder andere Shellstations, Carrefour en natuurvoedingswinkels in Nederland, Duitsland en België.”
Florganic was helaas geen lang leven beschoren, waarna Jan en zijn collega’s het alternatief Bioflora in het leven riepen om grotendeels dezelfde klanten te kunnen bedienen. Hoewel de Bioflora BV als dusdanig ook is opgeheven zet Jan onder deze naam zijn acties wel verder.
“We hadden toen de beschikking over biologische tulpen, zomerbloemen en amaryllissen. Inmiddels zijn de telers helaas weer grotendeels op zichzelf teruggeworpen. Daarbij moet je in ogenschouw nemen dat het aandeel biologische bloemen op de totale productie nog erg klein is. Het probleem waar ik het eerder over had speelt ons parten. Kasbloemen tijdens het winterhalfjaar ontbreken namelijk in het assortiment en er zijn ook vrijwel geen biologische kastelers die deze voor hun rekening kunnen of willen nemen.”
“Waarom geen omschakeling?”
Veel glastuinbouwbedrijven zijn kapitaalintensieve bedrijven, die de afgelopen decennia sterk hebben geïnvesteerd en gespecialiseerd zijn in bepaalde gewassen. Bovendien liggen de kosten op een hoog niveau, zeker als de kassen ook moet worden verwarmd. Voor een omschakeling naar bio zou men dienen over te stappen op een nieuw teeltsysteem met nieuwe gewassen. Wat de nodige teeltechnische risico’s met zich meebrengt.
“Er staat bovendien ook een onzekere vraag tegenover en men heeft te maken met een omschakelperiode van minimaal 2 jaar. Qua afzet is het het beste te beginnen met een breed assortiment omdat je zo risico’s kan spreiden, boeketten kunt samenstellen en meerdere kanalen kunt beleveren. Dat staat natuurlijk haaks op de tendens van het specialiseren. Men doet dit om de kosten te beperken en omdat het personeel op deze manier eenvoudiger in te zetten is. Kwekers die zich op een paar soorten concentreren verdiepen zich echter minder in wat je nodig heb voor het samenstellen van boeketten: welke kleurcombinaties, houdbaarheid, tijdstip van bloei, enzovoort. Ideaal zou zijn als de teelt kon overschakelen en er een afzetkanaal is die de hele productie wil afnemen. Het is nog niet aan de orde, maar ik heb goede hoop. Het is lastig om andere telers te overtuigen van de mogelijkheden voor biologisch geteelde bloemen, maar er is duidelijk een kentering in de handel gaande. Zo geweldig gaat het namelijk ook niet met de bloemensector en men kijkt natuurlijk ook naar de groentesector waar de bio-afdeling goede zaken doet. Verder werkt het net als alle andere manieren van handel drijven. Als er vraag naar is volgen de producenten vanzelf. Doe de wereld dus een plezier met een bio-boeket (lacht).”’
