Omvormers zonnepanelen? Hier moet je op letten bij het kiezen van een omvormer!

Bij het kiezen van een juiste omvormer is het belangrijk om hier ook wat achtergrond kennis bij te hebben. Als je ervoor gekozen hebt om zelf een dergelijke installatie te installeren heb je waarschijnlijk al wel wat kennis. Maar het kan ook zomaar zijn dat jij al 10 tot 15 jaar over zonnepanelen beschikt maar de omvormer inmiddels is kapot gegaan. In beide gevallen ben je hier aan het juiste adres. In dit blogbericht gaan we kijken naar alles omtrent omvormers van zonnepanelen en waar je op moet letten. Let op het is en blijft moeilijk om iedere situatie perfect uit te leggen. Heb je er helemaal geen gevoel bij? Dan is het verstandig om je te laten adviseren door professionals.

Wat zijn omvormers voor zonnepanelen?

Een omvormer is een elektronisch apparaat dat de invoerspanning naar een andere spanning kan omvormen of elektrische energie kan omvormen in energie van een andere frequentie. Ik snap dat dit even een lastige zin is. Laten we dit even opnieuw formuleren.

Zonnepanelen wekken stroom op. Deze stroom is echter niet de stroom die we kunnen gebruiken in huis. Het voltage kan niet goed zijn en er wordt uitsluitend gelijkstroom geleverd door de zonnepanelen terwijl we in huis wisselstroom gebruiken. De omvormer zorgt ervoor dat deze geleverde stroom door de zonnepanelen wordt omgevormd (vandaar de term omvormer) naar 230 Volt wisselstroom.

Nou is het zo dat sommige apparaten misschien wel direct gebruik zouden kunnen maken van de stroom die geleverd wordt door de zonnepanelen. Een gloeilamp zal het namelijk prima doen op deze gelijkstroom. Behoudens dat bij bewolking of schaduw de lichtintensiteit zal mee fluctueren met de geleverde stroom. Maar om de installatie aan te sluiten op het lichtnet is het vereist om de gelijkstroom om te zetten naar de wisselspanning van 230 Volt.

De omvormer zet de gelijkspanning eerst om in een wisselspanning en zorgt er dan voor dat met behulp van een transformator dat de beoogde spanning van minimaal 230 Volt wordt behaald.

Past elke omvormer op mijn zonnepanelen?

Hier kunnen we heel kort in zijn. Nee niet elke omvormer past bij alle zonnepanelen. Eigenlijk is dit hetzelfde als je zegt dat elke motor bij elke auto past. Het past niet bij elkaar en in het ergste geval gaat het direct kapot. We komen hier later nog op terug maar het is belangrijk dat de capaciteit van het zonnepanelen systeem past bij de capaciteit die de omvormer aan kan.  

Waarom de juiste omvormer belangrijk is voor jou.

De keuze voor de juiste omvormer van jouw zonnepanelen is erg belangrijk voor het zonnepanelen systeem. De omvormer kun je beschouwen als het hart van het systeem en als deze niet goed functioneert dan zal dit ten koste gaan van het rendement en dus ook je portemonnee. Maar wees gerust lees de volgende punten goed door en je zult goed voorbereid op zoek kunnen gaan naar de meeste gunstige omvormers die passen bij jouw zonnepanelen.

Waar moet ik op letten bij het kiezen van een omvormers zonnepanelen?

Er zijn een aantal punten die belangrijk zijn om uit te zoeken voordat je een keus gaat maken. Als je al deze punten verwerkt in jouw ideale omvormer dan weet je bijna zeker dat je een geschikte omvormer voor je systeem hebt gekozen. We zullen de volgende punten gaan bekijken:

• Vermogen zonnepanelen in verhouding met vermogen omvormer (onderdimensioneren)
• Aantal ingangen op de omvormer.
• Aantal MPP trackers op de omvormer.
• De netaansluiting (1 of 3 fase).
• Monitoring mogelijkheden.
• Garantie & prijs van de omvormer.

Het vermogen van de omvormer.

Het vermogen van een omvormer dient afgestemd te zijn op de totale capaciteit van de zonnepanelen. De capaciteit van zonnepanelen wordt aangeduid met de eenheid Wp (Wattpiek). Deze eenheid wordt altijd aangegeven bij zonnepanelen, echter heeft dit wel een referentie. De Wattpiek is namelijk afhankelijk van een aantal randzaken. Allereerst wordt dit vermogen altijd berekend bij ideale omstandigheden (25° Celsius). Echter halen wij in Nederland nooit deze ideale omstandigheden en zal het vermogen afnemen bij elke stapje wat we afwijken van deze omstandigheden. Je hoeft hier niet meteen van te schrikken want hier is rekening mee gehouden.

Het vermogen van de omvormer mag dus iets lager liggen dan de capaciteit in Wp van jouw zonnepanelen. Dus stel je hebt 10 zonnepanelen van 380 Wp per stuk. Dit zou theoretisch een vermogen van 3800 Wp kunnen leveren. Echter de vuistregel is dat er minimaal 10 procent van het totale vermogen al verloren gaat. Het is dus niet erg als je hier bijvoorbeeld kiest voor een omvormer die 3500 Wp gaat. Dit concept heet onder dimensioneren en kan soms helpen als je net het vermogen van een bepaalde omvormer overschrijd.

In sommige situaties zou dit nog verder kunnen gaan. Als de situatie van je dak niet ideaal is en iets meer richting het oosten of westen ligt. Dus eigenlijk niet volledig op het zuiden. Dan zou je zelfs kunnen kiezen voor een nog kleinere omvormer.

Hoe bepaal ik het vermogen voor mijn omvormer in combinatie met zonnepanelen?

Een vuistregel is dat je het beste kunt kiezen voor een omvormer die 20% kleiner is en maximaal 10% groter dan het vermogen van het totaal geïnstalleerde vermogen. Vind je het lastig om in te schatten wat bij jouw huis de situatie is en weet je niet goed wat dat doet met het rendement? Laat je dan even informeren door bijvoorbeeld je installateur. Zei kunnen vaak door een standaard berekening een goede benadering creëren die toepasbaar is op jouw zonnepanelen.

Voor een dergelijke berekening zijn de volgende punten van belang:

• Hellingshoek;
• Orientatie (Oost, zuid of west);
• Plaats in Nederland;
• En eventuele schaduw.

Zorg er echter voor dat je hier ook weer niet te extreem op gaat bezuinigen. Het onder dimensioneren is naar mijn mening alleen handig als je net de grens overschrijd van een bepaalde omvormer.

Wel of geen transformator in omvormers voor zonnepanelen.

Niet alle zonnepanelen hebben een omvormer nodig met transformator. In zulke gevallen is het niet nodig om dan een omvormer met transformator aan te schaffen, het is namelijk zo dat een transformator warm kan worden. Deze warmte betekend eigenlijk allemaal verspilde energie en is dus negatief voor de opbrengst van het complete systeem.

Het is dus belangrijk om te weten wat je zonnepanelen nodig hebben, tegenwoordig is het hebben van een transformator in je omvormer bij steeds minder zonnepanelen een vereiste. Bekijk dus goed of het nodig is voor jouw zonnepanelen systeem.

Ook hier geld weer dat als je het niet zeker weet is het handig om je toch te laten adviseren.

Heb je wél of geen last van schaduw.

Heb je totaal geen last van schaduw. Dus liggen je zonnepanelen niet dicht op een dakkapel of achter een boom, dan kan je dit punt overslaan. Heb je wel last van schaduw dan is dit punt zeer belangrijk, want dan valt er een hoop te verliezen als je niet goed omgaat met de componenten. Om maar te refereren naar een mooie quote in de sport, je zonnestroom systeem is zo sterk als je zwakste schakel. En in het geval van zonnepanelen kan die zwakste schakel die zonnepaneel in de schaduw zijn.

Maar geen zorgen dit kan je oplossen op twee verschillende manieren, let op helaas wordt dit wel wat technisch:

• Door een aparte lus (string) te maken van zonnepanelen die op een bepaald moment gelijktijdig in de schaduw komen te liggen.  Daarvoor moet je wel kiezen voor een omvormer met meerdere trackers. Een tracker optimaliseert namelijk het vermogen van een lus. Bij de eigenschappen van omvormers staat altijd aangegeven hoeveel trackers de omvormer heeft. Let wel: per lus dien je wel minimaal 5 zonnepanelen aan te sluiten, anders krijgt de omvormer te weinig vermogen om überhaupt zijn werk te kunnen doen.
• Door te kiezen voor power optimizers of micro-omvormers. Dit zijn regelunits die achter elk zonnepaneel worden geplaatst en elk zonnepaneel individueel optimaliseert. Hierdoor wordt je systeem veel flexibeller, maar je hebt wel meer componenten en kosten. De power optimizers worden op een speciale omvormer aangesloten.

De beste oplossingen zien er als volgt uit.

In onderstaande video wordt het naar aanleiding van een animatie ook mooi uitgelegd.

Je omvormer aansluiten in de meterkast.

Je meterkast en de daarbij behorende groepen spelen een grote rol bij de aansluiting van je zonnepanelen. Een belangrijk punt bij de keuze van de omvormer is je huidige hoofdaansluiting.

1 fase aansluiting

In Nederland kan je hoofdzekering uit de volgende Ampères bestaan: 25A, 35A of 40A. De zekering in de groepenkast moet een factor 1,6 lager zijn dan de hoofdzekering.  Dit betekend dat als je een hoofdzekering hebt van 40A, dan is de maximale groepenkastzekering 40/1,6A = 25A. Op die groep kan je dan een omvormer met zonnepanelen daarachter plaatsen van 25A * 230V = 5750 Watt. Let dus op het vermogen van de omvormer. Die bepaalt wat je maximaal kan aansluiten.

3 fasen aansluiting

In dat geval zijn er meerdere mogelijkheden, maar voor huizen gaat het daarbij meestal om 3x25A. Dit betekent dat je per fase 25/1,6A = 16A kan aansluiten.  Het gaat daarbij om een omvormer van maximaal 16A * 230V = 3680 Watt per fase. Je kan dus 3 omvormers plaatsen, maar handiger is één 3-fase-omvormer. Hieronder een overzicht van maximale aansluitwaarden, 1- of 3-fase:

Hoofdaansluiting	Max. groepzekering	Max. vermogen installatie
1 x 25A	16A	3.680 Watt
1 x 35A	25A	5.750 Watt
1 x 40A	25A	5.750 Watt
3 x 25A	3 x 16A	3 x 3.680 Watt
3 x 25A	3 x 25A	3 x 5.750 Watt
3 x 40A	3 x 32A	3 x 7.360 Watt
3 x 63A	3 x 40A	3 x 9.200 Watt
3 x 80A	3 x 50A	3 x 11.400 Watt

Mocht dit niet passen bij je zonnestroom systeem dan kan je natuurlijk altijd de hoofdzekering laten verzwaren. Stel je hebt een aansluiting van 1x25A. Dan kan je  meestal zonder extra kosten jouw aansluiting verzwaren naar 1x35A. Het verder verzwaren naar 3 fasen is mogelijk, maar let daarbij wel op of jouw netbeheerder hiervoor extra vastrechtkosten in rekening gaat brengen.

Vaak val je voor 1x25A nog steeds in het lage tarief maar dien je voor 3x35A extra vastrechtkosten te betalen. In dat laatste geval is het niet verstandig om tot verzwaring over te gaan. Dit gaat je namelijk erg veel geld kosten en het loont dan bijna niet meer om geld te gaan besparen met zonnepanelen. Dit kan circa € 600,- per jaar zijn.

Geluid en omvormer

Een omvormer bij zonnepanelen heeft helaas verliezen, deze verliezen uiten zich in warmte. Deze warmte moet gekoeld worden. Het is dus belangrijk dat je op een aantal dingen let wanneer je de omvormer plaatst.

Koeling voor je omvormer

Koeling is belangrijk voor een omvormer, en dit wordt over het algemeen op twee verschillende manieren gedaan. Je hebt de traditionele geforceerde koeling door een ventilator en je hebt koeling door convectie.

Beide soorten koeling zullen een zoemend geluid hebben als er gekoeld wordt. Dit is ook de reden dat hij vaak op zolder, in de garage of de meterkast wordt geplaatst. Bij het product worden altijd het aantal decibels aangegeven, zo kan je een keuze maken voor een iets stillere omvormer.

Solide plaatsing van de omvormer voor zonnepanelen

Het is belangrijk dat je de omvormer goed stevig ophangt. Een flinke omvormer kan al gauw 15 kilo wegen en is daarmee redelijk zwaar. Zorg ervoor dat hij stevig hangt en dat er wat ruimte om de omvormer vrij is om zeker te zijn dat hij goed kan koelen.

Afstand van de omvormer tot de zonnepanelen en meterkast

Bekabeling hebben we liever niet in onze systemen. Dit klinkt misschien raar maar is wel een feit. Ja je hebt gelijk we hebben ze nodig, maar elke meter onnodige bekabeling zorgt voor ongewenst energieverlies. Genoeg reden dus om het systeem goed te plaatsen met zo min mogelijk meters kabel.

Daarnaast ligt het er per systeem eraan of je de omvormer dichter bij de zonnepanelen wilt hebben of juist weer dichter bij de meterkast. Zodra je veel zonnepanelen in serie hebt geschakeld dan wordt er veel spanning opgebouwd voor de omvormer en dan zijn de verliezen dus groter, in dit geval wil je graag de omvormer dicht bij de zonnepanelen. Je zou er dan voor kunnen kiezen dat je de omvormer voor zonnepanelen op de zolder plaatst.

Een omvormer wordt warm en moet zichzelf kunnen koelen. Het is belangrijk dat de omvormer tegen een stevige muur geplaatst wordt en dat er voldoende ruimte rondom het apparaat vrij is. Ook de afstand van de zonnepanelen naar de omvormer is belangrijk. Met een korte kabel naar de panelen gaat er minder energie verloren. Een logische plaats voor een serie-omvormer is dus vaak op zolder.

Voldoet de plaatsing van jouw omvormer aan de volgende punten? Dan ben je eigenlijk al voor 90% goed bezig!

De omvormer moet op een stevige wand geplaatst worden;

Er moet voldoende ruimte zijn om de omvormer heen, zodat hij goed kan koelen;

Hangt de omvormer op een geïsoleerde plek? Denk aan een grote kast, in de garage of op zolder.

Monitoring via de omvormer

Het monitoren van jouw zonnepanelen verloopt altijd via de omvormer. Het is dus belangrijk dat er een data transactie plaatsvind vanuit de omvormer. En hier zijn een aantal opties voor met allen hen eigen voor en nadelen. We hebben ze even op een rijtje gezet voor je:

Meest voorkomende soorten van monitoring

• Wifi; Dit is eigenlijk hetzelfde principe als via ethernet alleen dan draadloos. Als je niet van kabels houd is dit een mooie vervanging van de Ethernet gezien je geen fysieke verbinding hoeft te realiseren tussen de omvormer en de servers, deze dataoverdracht vind gewoon plaats via de wifi. Je levert hier alleen iets in op de stabiliteit van het systeem waardoor er iets vaker een storing kan plaatsvinden. Echter wordt ons internet steeds beter en kan je dat voor lief nemen.
• Ethernet; Dit is misschien wel een van de simpelste vormen naar mijn mening. Je omvormer van de zonnepanelen wordt dan aangesloten via een netwerkkabel op de router. Dit zorgt voor een verbinding met de servers van de fabrikant. Via een App of een website die bij dit dit product hoort kan je dan vanaf elke plek de prestaties van jouw zonnepanelen inzien op bijvoorbeeld je telefoon, tablet of laptop. Dit soort verbinding is zeer stabiel en makkelijk. Helaas wordt deze functie niet door alle fabrikanten aangeboden waardoor er soms optioneel een module aangeschaft moet worden.

Minder voorkomende soorten van monitoring

• USB; Sommige omvormers kan je via USB of RS485 uitlezen. Je kan de omvormer dan alleen bij de omvormer uitlezen. Dit is niet echt handig gezien we eerder al gezegd hebben dat we de omvormer toch graag weg stoppen. Hij is dus niet altijd goed toegankelijk waardoor dit niet de gewenste oplossing is.
• Bluetooth; Je kan dan met een programma op de computer of tablet jouw omvormer uitlezen. Hier gaat niet de voorkeur naar uit. Bluetooth verbinding is onstabiel en niet krachtig genoeg wat kan resulteren in veel storingen. Daarnaast kan je niet vanaf het internet de omvormer uitlezen.
• Ingebouwde webserver (nieuwste generatie omvormers); In feite kan je met een ingebouwde webserver dan vanuit jouw eigen netwerk een verbinding maken met de omvormer die je vervolgens kunt uitlezen. Deze vorm van monitoring is wat nieuwer en door de extra componenten wel wat duurder.

Garantie voor omvormers van zonnepanelen

De meeste omvormers geven een garantie van 5 jaar en deze kan je tegen extra kosten vaak uitbreiden tot 10 jaar. De fabrikant weet natuurlijk hoelang deze ongeveer meegaan en zullen het dus vaak langer dan 10 jaar uithouden. Maar dit is dan ook wel het keerpunt. De meeste omvormers van zonnepanelen zullen tussen de 10 tot 15 jaar meegaan en zullen dan de geest geven. Dit is dan ook het eerste component van een zonnestroomsysteem dat aan vervanging toe is.

De garantie op de omvormer is dus fijn en het laat zien dat de fabrikant vertrouwen heeft in zijn eigen product, staar je hier alleen niet blind op en zorg in ieder geval dat de omvormer goed bij jou zonnepanelen past. De kosten die je betaald in extra garantie zullen over het algemeen positief uitvallen voor de fabrikant.

Specifiek merk omvormers zonnepanelen?

Zoals vele andere producten zijn er ontelbaar veel omvormers die verkocht worden door verschillende merken. Het is door het verschillend aantal soorten omvormers dan ook moeilijk te zeggen voor welk merk je moet gaan.

Wil je zekerheid en kwaliteit dan is het al makkelijk om te kiezen voor een Duitse omvormer zoals SMA, Steca of  het Nederlandse merk Mastervolt of Amerikaanse ABB/Power One en Solar Edge. Dat zijn merken die al tientallen jaren op de markt zijn en goede Europese helpdesks hebben.

Maar inmiddels zijn er ook prima Chinese merken die niet onderdoen voor bovenstaande merken. Zo kan je met een omvormer voor zonnepanelen van het merk Goodwe prima uit de voeten en zijn deze getest door het testinstituut Photon.

Waar koop ik een omvormer?

We weten nu dus eigenlijk het volgende:

We weten hoe wet het vermogen van de omvormer bepalen

Of we wel of geen transformator in onze omvormers willen

Wat voor soort omvormers we willen en in welke configuratie

Waar we de omvormer gaan plaatsen

We weten het type koeling dat we voor onze omvormer willen

De manier waarop we de data overdracht willen voor monitoring van de zonnepanelen

En hoe belangrijk garantie is voor een omvormer

Een omvormer kopen is een stuk makkelijk nu je antwoord op deze vragen hebt. Het is belangrijk dat je nu een omvormer vind die past bij jouw eisen.

Ik heb voor Bol.com alvast een selectie gemaakt waar de eerder genoemde merken gefilterd zijn, klik op de knop en kies jou omvormer: