Een wereld zonder verlichting en computers kunnen we ons natuurlijk niet eens meer voorstellen. Dat hoeft ook niet. Omdat de focus anno 2012 (gelukkig) ook op het ecologische aspect ligt, gaat men in de zoektocht naar nieuwe en duurzame mogelijkheden erg inventief te werk. De mens zou de mens niet zijn als er achter de schermen al niet koortsachtig gewerkt werd aan nieuwe producten die ons en onze leefomgeving op verschillende vlakken een hoop genot en comfort zullen bieden. Een perfect huwelijk tussen technologie, energie en de noden van de toekomst. Welkom in de wereld van de nanotechnologie.
Nanotechnologie is een techniek die het mogelijk maakt te werken met deeltjes die slechts ietwat groter zijn dan atomen. Als eenheid spreekt men hierbij over nanometers (nm). Voor een vakkundige uitleg hierover trok Visita Magazine naar de Universiteit Hasselt, de leadpartner van het project Organext (www.organext.org).
Door middel van nanotechnologie is men in staat tot het produceren van flinterdunne organische materialen. Plooibaar, goedkoop en bovendien ook nog eens gemakkelijk te transporteren. Vanwege hun extreem dunne textuur zijn deze zowat multi- toepasbaar. De mogelijkheden ervan zijn echt eindeloos.
Enkele concrete voorbeelden van deze technologie:
OFETs – De mini databank
Een soort minicomputer. Dienen vooral voor het opslaan van informatie. Het zou ideaal toepasbaar zijn als vervanging van de barcode en/of als diefstalbeveiliging. Vanwege de extreem dunne textuur (vele malen dunner dan een haar) zijn deze overal aan te brengen en door onze niet zo gewetensvolle medemens, vrijwel ontraceerbaar. Dit in tegenstelling tot de beveiligingsbadges die je in de meeste kledingwinkels tegenkomt.
Een ander mogelijke toepassing is dat productverpakkingen voorzien worden van OFETs, je vervolgens met je volgeladen winkelwagen door een poortje rijdt en vrijwel onmiddellijk je aankoopbedrag kan checken. Een nanocomputer is (nog) niet helemaal mogelijk maar zulke kleine hoeveelheiden info opslaan, is heel goed mogelijk.
OPV – Printbare energie
Naar onze mening de meest verbazingwekkende van de 3. OPV zijn organische fotovoltaïsche zonnecellen en ze zijn (jawel) printbaar! Ze worden gemaakt op basis van koolstof en kunnen op diverse manieren worden aangebracht. Enkele mogelijkheden zijn screen printing, spray coating en inkjet printing en dat zowel op papier, textiel, PET, enz. De meeste drukkerijen kunnen, enige aanpassingen aan de machines indachtig, vrij makkelijk op het drukken ervan overgaan. Op de foto zie je bijvoorbeeld een draagtas met printbare zonnecellen. Via een kabel sluit je jouw gsm, laptop of tablet aan en laadt deze al wandelend op. Kan het nog makkelijker?
Omdat ze doorzichtig zijn, kan men deze zonnecellen bijvoorbeeld ook plaatsen tussen dubbel glas om uit elk onderdeel van je huis rendement te kunnen halen. Ze zijn evenmin afhankelijk van een correcte plaatsinghoek dus je kan ze quasi overal aanbrengen. Uiteraard hangt hun levensduur af van hun directe omgeving. Bij blootstelling aan veranderlijke weersomstandigheden zijn deze iets vatbaarder voor schade. In de erg nabije toekomst zullen reclamepanelen (bijvoorbeeld in bushokjes) niet langer verlicht worden door een externe bron maar leveren ze de energie gewoon zelf en kunnen ze ook nog eens interactief worden door een patroon in de verlichting aan te brengen. Het maakt het ook mogelijk om overal ter wereld een minimum aan energie bij de hand te hebben, zonder een hele generator te hoeven meezeulen. Het rendement en levensduur van deze cellen is nog niet genoeg om de huidige zonnepanelen te vervangen maar dat neemt niet weg dat het een fantastische bijdrage aan het milieu kan zijn als je bedenkt hoeveel stroom we op deze manier kunnen besparen.
OLEDs – Stralend plat
Met LEDs is tegenwoordig iedereen wel bekend. OLEDs gaan echter nog een stapje verder aangezien er bijna geen volume meer mee gemoeid is. Je hebt eigenlijk te maken met een soort lichtgevend papier. Het principe is zo ongeveer hetzelfde als OPV maar werkt net in omgekeerde richting. OPV onttrekt zijn energie uit het licht terwijl je bij OLEDs energie moet aanvoeren om licht te verkrijgen. OLEDs zijn al wel verkrijgbaar in de handel.
Electronicafabrikanten gebruiken deze technologie bijvoorbeeld in backlights van tv’s en er zijn ook al diverse spulletjes ter verfraaiing van je interieur verkrijgbaar. De enige werkpunten zijn vooralsnog de stabiliteit ervan en zuiver wit licht (wel mogelijk maar moeilijk). Als sfeerverlichting of voor promotionele en culturele doeleinden is het echter uitermate geschikt. Verder is het een kwestie van geduld uitoefenen want van alle besproken producten staan de OLEDs qua ontwikkeling wel degelijk het verst.
De toekomst ziet er dus veelbelovend, fantasierijk en ecologisch verantwoord uit en het zal een kwestie van tijd zijn eer we de fabelachtige, resultaten in onze huiskamer of daarbuiten kunnen gebruiken.