Een omschrijving als ‘duurzaam en milieuvriendelijk hout’ roept bij een groot deel van de bevolking nog steeds vraagtekens op. Is een natuurproduct als hout niet altijd milieuvriendelijk dan? In theorie is dat zeker zo, maar helaas valt de praktijk nog al te vaak tegen. Waar het schoentje precies wringt, en hoe we die weer comfortabel laten passen, lees je in deze special.
Als grondstof is hout inderdaad milieuvriendelijk. Het is volstrekt natuurlijk en bovendien hernieuwbaar. Er kunnen namelijk steeds nieuwe bomen aangeplant worden en zelfs de resten kunnen volledig verwerkt worden. Ten opzichte van andere grondstoffen kost de winning van hout ook nog eens een minimum aan energie. Allemaal zeer interessant dus.
Het probleem zit ‘m in het feit dat we zelden van die hernieuwbare eigenschap gebruik maken.
Er worden namelijk hele bossen gekapt zonder dit te compenseren met nieuw leven. Het gevolg? Een totaal ontregeld ecosysteem! Daarnaast wordt geïmporteerd hout veelal chemisch behandeld om het langer te kunnen laten meegaan, wat natuurlijk niet bijdraagt aan het van oorsprong milieuvriendelijke karakter.
Het belang van bomen
Wie tijdens de lessen scheikunde wakker is gebleven, kan zich vast nog wel de eigenschappen van bomen (en bladgroen) herinneren. Bomen zijn, samen met de oceaan, de grootste en belangrijkste leverancier van zuurstof op deze planeet. Ze dienen als katalysator van CO2 waarvan we, zoals je onderhand wel weet, anno 2014 ruim voldoende in de lucht hebben hangen. Recht voor de raap gezegd; zonder bomen gaan we dood! Een lot dat vele dieren en planten die vanwege de massale ontbossing hun biotoop verliezen al ondergaan. Is het niet als direct gevolg van het kappen van hun habitat, danwel door overstromingen omdat er geen bomen meer zijn die water vasthouden of als beschermende buffer kunnen dienen. Het ontbreken van één schakel kent dus vele nefaste gevolgen.
Compensatieplicht
In Vlaanderen is men vooralsnog zo slim om ontbossing te verbieden, tenzij daar compensatie tegenover staat. Wat betekent: het opnieuw aanplanten van een op z’n minst even groot perceel.
Kan dat niet, dan bestaat er ook de mogelijkheid om een financiële bijdrage te leveren aan het bossencompensatiefonds. Deze compensatieplicht zou wereldwijd moeten gelden, maar helaas.
Licht door de bomen
Ondanks de voorgaande, niet erg opbeurende, feiten is gelukkig niet alles kommer en kwel. Zo scoort Europa qua bosbeheer behoorlijk goed en kunnen we zelfs spreken van uitbreiding. En dat is maar goed ook! Het gebruik van hout mag door de (terecht) aanhoudende en zorgwekkende berichtgeving dan wel aan populariteit hebben ingeboet, het is en blijft een fantastische grondstof die een herkansing dubbel en dik verdiend.
De problematiek heeft de bewustwording inmiddels aangewakkerd en opvallend veel bedrijven gaan aan de slag met duurzame, onbehandelde en – als het even kan – lokale houtsoorten. Natuurlijk, de zogenaamde green-washing is nooit veraf dus als consument sceptisch blijven is de boodschap. Wil je zekerheid over je aankoop, dan kan je gelukkig wel vertrouwen op een aantal betrouwbare labels.
FSC/PEFC
FSC en PEFC zijn twee internationale keurmerken die aangeven dat het hout in kwestie afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen. Je vindt de logo’s op zowel hout als papier en ze verzekeren je, naast het milieutechnische aspect, dat er ook rekening werd gehouden met het sociale en economische.
Beide labels zijn dus vergelijkbaar, waarbij alleen de manier van besluitvorming en de manier waarop een certificaat wordt toegekend op punten verschilt. FSC controleert bijvoorbeeld van het bos tot de eindgebruiker, terwijl dat bij PEFC net omgekeerd is. Beide certificaten staan in ieder geval garant voor een verantwoorde aankoop.
Houtskeletbouw
Foto ©www.3bouw.be
In de bouwsector is houtskeletbouw aan een heuse wederopstanding bezig en dat is zowel praktisch,
milieutechnisch als budgetair een goede zaak. Het is behoorlijk snel (±6 maanden) op te zetten, je fundering vraagt minder draagkracht en – dat wordt wel υ eens vergeten – hout beschikt sowieso over uitstekende thermisch isolerende eigenschappen. Bovendien zal datzelfde hout, wanneer je woning ooit afgebroken wordt, wederom een nieuw leven kunnen krijgen.
Veiligheid
Wie bang is voor rottend hout en schimmelvorming of zich zorgen maakt over de brandveiligheid kan op beide oren slapen. Vóór het skelet wordt opgetrokken wordt het hout volledig uitgedroogd en op een natuurlijke manier behandeld tegen rotting, schimmels én insecten. Bovendien zal men voorkomen dat het hout ooit met vocht in aanraking kan komen. Je huis zal dus net zo lang meegaan als ieder ander.
Ook qua brandveiligheid is hout een goede keuze. Dat lijkt in eerste instantie tegenstrijdig, maar toch is het zo. Vaak wordt het bekleed met brandvertragende materialen en sowieso brandt hout erg traag en duurt het een behoorlijke tijd vooraleer de kern ervan bereikt is. Zolang dat niet gebeurd, is je woning volkomen veilig. Bij metalen constructies ligt dit zelfs een stuk gevoeliger.
Het beste bewijs levert je verzekeringsfirma. De brandverzekeringspremie bij houtskeletbouw is identiek als bij een traditionele woning. En als er iemand streng is 😉
Overigens; in de meeste gevallen gebruikt men bij houtskeletbouw naaldhout omdat dit zeer makkelijk te winnen, te bewerken en te recycleren is.
Soorten hout
Naaldhout is bij deze al vermeld, maar hoe zit het met de andere houtsoorten? Met andere woorden; wat zijn nu precies de meest milieuvriendelijke opties?
Om te beginnen kunnen we je al meegeven dat de term ‘duurzaam’ op meerdere manieren aan een houtsoort kan toegekend worden dan verantwoord bosbeheer alleen. Het kan ook op slaan op de levensduur van de houtsoort en of deze – zoals naaldhout – te recycleren valt. Sommige soorten hout zijn harder dan andere, gaan minder lang mee en hebben meer, of net minder, onderhoud nodig.
Kortom; er is een type hout voor elke klus. Waar je welke houtsoort voor kan gebruiken, en welke je beter helemaal links laat liggen, kan je met eigen ogen controleren op www.woodforum.be, een handig platform en hulpmiddel voor het maken van de juiste keuze.
Let wel; duurzaam staat op dit forum voor lange levensduur. Als je besluit tot aankoop over te gaan, check dan nog steeds of het hout gecertificeerd is.
Vuurtje stoken?
Nog zo’n ogenschijnlijke tegenstrijdigheid is het feit dat hout op het vlak van verwarming een bijzonder milieuvriendelijke keuze is. Ook hier weer; zolang de brandstof maar afkomstig is uit duurzaam bosbeheer.
De CO2-uitstoot door verbranding wordt technisch gezien immers gecompenseerd door de nieuwe boom. Deze balans maakt dat de keuze voor hout als brandstof boven anderen te prefereren valt.
Voorwaarde is natuurlijk wel dat dit op een correcte manier gebeurt. Een houtvergassingsketel zoals die vermeld staat in het artikel over de ecowoning van Marcel van Pinxteren en Monique Westerlaken is – hoewel prijzig in aankoop – alvast een uitstekende optie. Ketels, kachels, schoorstenen en open vuren dienen vanzelfsprekend steeds goed onderhouden te worden, zowel voor het rendement als de vervuiling.
Ook voor de portemonnee is brandhout een goede zaak. Het is namelijk veel rendabeler dan andere brandstoffen. Afhankelijk van het type brandstof (ruw of geperste houtblokken, pellets, enzovoort.) schommelt de prijs tussen 2,5 en 5,5 cent per kWh. Ter illustratie; voor verwarming op stookolie betaal je al gauw tussen 9 en 12 cent per kWh.*
*bron; www.energieuithout.be
Houtpellets
Houtpellets als grondstof voor verwarming blijven aan populariteit stijgen. De onder hoge druk geperste houtkorrels, afkomstig van resten snoeihout, zaagsel en houtspaanders, hebben namelijk een zeer hoge energiewaarde. Een slim ‘restproduct’ en makkelijk in gebruik.
